Asset Publisher Asset Publisher

Rezerwaty przyrody

Rezerwaty jako forma ochrony przyrody

W Polsce rezerwaty przyrody to jedna z obszarowych form ochrony przyrody. Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. (art. 13 ust. 1): "...obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi."

Na terenie nadleśnictwa Przedborów zostały utworzone cztery rezerwaty:

REZERWATRYŚ"

Utworzono na podstawie Zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 21.07.1977 r. (MP nr 19, poz. 107 z 1977 r.) zmienionego Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi nr 39/2010 z dnia 10.06.2010 r., w sprawie rezerwatu przyrody „Ryś” (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego Nr 180, poz. 1477).Rezerwat posiada aktualny plan ochrony. Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 15 stycznia 2015 r. zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Ryś” (Dz. Urz. Woj. Łódz. z 2015 r., poz.170), Zarządzenie Nr 15/2013 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi z dnia 25 czerwca 2013 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Ryś” (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego poz. 3592). Utraciło moc Rozporządzenie Nr 10/2005 Wojewody Łódzkiego z dnia 2 czerwca 2005 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Ryś”. Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie naturalnej buczyny i grądu z udziałem buka i jodły. Klasyfikacja rezerwatu wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005 r. przedstawia się następująco:

 - rodzaj rezerwatu: leśny (L),

 - ze względu na dominujący przedmiot ochrony: typ – fitocenotyczny (PFi), podtyp – zbiorowisk leśnych (zl),

 - ze względu na główny typ ekosystemu: typ – leśny i borowy (EL), podtyp – lasów wyżynnych (lwż).

W skład rezerwatu wchodzą następujące wydzielenia: 809c,d,f,h,i,j,k, 810a,b,c,d,f,g,h,i,j,k, 820c,d leśnictwo Sokolniki, obręb Sokolniki. Powierzchnia rezerwatu wynosi 54,10 ha. Rezerwat zlokalizowany jest na terenie województwa łódzkiego w powiecie wieruszowskim.

W runie drzewostanów rezerwatu zinwentaryzowano następujące gatunki roślin chronionych: kruszczyk siny Epipactis purprata, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie siedmiu zbiorowisk roślinnych: kontynentalnego boru mieszanego Querco roboris-Pinetum, grądu środkowoeuropejskiego Galio sylvatici-Carpinetum, żyznej buczyny niżowej Galio odorati-Fagetum, kwaśnej buczyny niżowej Luzulo pilosae-Fagetum, łegu dębowo-wiązowo-jesionowego Ficario-Ulmetum minoris, łęgu jesionowo-olszowego Fraxinio-Alnetum oraz nieleśnego zbiorowiska z Cirsium oleraceum. Stan drzewostanów budujących wymienione zbiorowiska określono jako dobry. Za jedyne zagrożenie rezerwatu uznano możliwość powstania wywrotów i wiatrołomów na skutek wykonania zrębów w bezpośrednim sąsiedztwie.

REZERWATJODŁY OSTRZESZOWSKIE"

Ustanowiono Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 26 kwietnia 1963 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P z 1963 r. nr 43, poz. 214), które zostało utrzymane w mocy obwieszczeniem Wojewody Wielkopolskiego z dnia 4 października 2001 r. w sprawie ogłoszenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2001 r. nr 123 poz. 2401). Najnowszym aktem prawnym dotyczącym rezerwatu jest Zarządzenie Nr 8/10 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 25 stycznia w sprawie rezerwatu przyrody „ Jodły Ostrzeszowskie” (Dz. Urz. Woj. Wlkp. z 2010 r. Nr 64 poz. 1366).

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie lasu mieszanego z udziałem jodły pospolitej Abies alba, świerka pospolitego Picea abies i buka zwyczajnego Fagus sylvatica na granicach naturalnego zasięgu ich występowania.

Grunty rezerwatu stanowią następujące wydzielenia leśnictwa Pieczyska, obręb Przedborów: 349g,h,i,j. Powierzchnia rezerwatu wynosiła 8,80 ha. Rezerwat nie posiada otuliny. Rezerwat został zakwalifikowany do następujących typów i podtypów:

- rodzaj rezerwatu: florystyczny (F1),

- ze względu na dominujący przedmiot ochrony: typ – florystyczny (PF1), podtyp – roślin na granicy zasięgu (gz),

-  ze względu na główny typ ekosystemu: typ – leśny i borowy (EL), podtyp – lasów mieszanych nizinnych (lmn).

Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony. Ostatnim dokumentem planistycznym był Plan urządzania gospodarstwa rezerwatowego na lata 1991-2000 (BULiGL o/Poznań1992).

Na terenie rezerwatu wyróżniono następujące zespoły roślinne: kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum, borealna świerczyna Sphagno girgensohnii-Piceetum, ols Ribo nigri-Alnetum, łęg jesionowo-olszowy Circaeo-Alnetum oraz nieleśne Junco-Molinietum.

Z roślin chronionych występuje tu: widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum. Do osobliwości należy rosnący na łące starzec kędzierzawy, który jest rośliną górską, mającą
w Wielkopolsce swą północną granicę zasięgu.

REZERWATPIECZYSKA"

Pierwszym aktem prawnym powołującym rezerwat jest Zarządzenie Ministra Leśnictwa
i Przemysłu Drzewnego z dnia 5 maja 1959 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1959 r. Nr 51, poz. 243). Drugi to Obwieszczenie Woj. Wielkopolskiego z dnia 4 października 2001 r. w sprawie ogłoszenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2001 r. Nr 123, poz. 2401). Zarządzenie Nr 11/11 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „ Pieczyska” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2011 r. Nr 105, poz. 1764).

Rezerwat nie posiada aktualnego planu ochrony. Ostatni plan (BULiGL o/Poznań 1992) stracił ważność w 2000 r.

Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie w stanie naturalnym fragmentu lasu mieszanego ze stanowiskami jodły i świerka w pobliżu granicy zasięgu oraz śródleśnego torfowiska z charakterystycznymi zespołami roślinnymi.

W skład rezerwatu wchodzą pododdziały 348i,j,k,l,m leśnictwa Pieczyska, obręb Przedborów. Powierzchnia całkowita wynosi 5,00 ha. Położenie administracyjne rezerwatu jest następujące: województwo wielkopolskie, powiat ostrzeszowski. Rezerwat nie posiada otuliny.

Teren rezerwatu obejmuje nieckowate zagłębienie, otoczone zalesionymi wzniesieniami o charakterze wydmowym. Na dnie zagłębienia uformowało się torfowisko mszarne, którego zwarty kobierzec tworzą torfowce. Torfowiska porasta sosna i brzoza. Część wschodnią rezerwatu zajmuje wilgotny bór świerkowy.

Na terenie rezerwatu stwierdzono występowanie pięciu zespołów roślinnych: kontynentalnego boru mieszanego Querco roboris-Pinetum, zespołu Querco-Piceetum, olsu Ribo nigri-Alnetum, łęg jesionowo-olszowy Circaeo-ALnetum oraz mszaru Sphagnetum magellanici.

Na omawianym terenie występują rośliny chronione: bagno zwyczajne Ledum Palustre i rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia (BULiGL o/Poznań 1992). Podział rezerwatu na typy i podtypy wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 marca 2005 r. jest następujący:

- rodzaj rezerwatu: torfowiskowy (T)

- ze względu na dominujący przedmiot ochrony: typ – fitocenotyczny (PFi), podtyp – zbiorowisk nieleśnych (zn)

- ze względu na główny typ ekosystemu: typ – leśny i borowy (EL), podtyp – lasów mieszanych nizinnych (lmn).

REZERWATDŁUGOSZ KRÓLEWSKI"

Rezerwat przyrody „Długosz królewski w Węglewicach” został utworzony w celach dydaktycznych i naukowych aby zachować miejsca naturalnego występowania długosza królewskiego Osmunda regalis na siedlisku boru bagiennego. Rezerwat położony jest w całości w gminie Galewice, w powiecie wieruszowskim, województwie łódzkim.

Głównymi przedmiotami ochrony w rezerwacie są: populacja długosza królewskiego oraz gatunki charakterystyczne dla torfowisk wysokich i przejściowych.

W skład rezerwatu wchodzą pododdziały 670 h, 671 f leśnictwa Węglewice o łącznej powierzchni 3,26 ha. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski rezerwat jest położony w makroregionie Niziny Południowo-Wielkopolskiej, w mezoregionie Kotliny Grabowskiej (wg klasyfikacji numerycznej – jednostka 318.21) (Kondracki 1994). Zgodnie z przyjętą regionalizacją przyrodniczo-leśną, obiekt leży w krainie III – Wielkopolsko-Pomorskiej (III) w dzielnicy 9 – Kotliny Żmigrodzko-Grabowskiej (Trampler i in. 1990). Na terenie rezerwatu występują trzy zespoły roślinne: subatlantycki bór świeży Leucobryo-Pinetum, bór bagienny Vaccinio uliginosi-Pinetum ols torfowcowy Sphagno squarrosi-Alnetum. Zbiorowiska te występują na typach siedliskowych lasu – borze świeżym i borze mieszanym wilgotnym.

Na terenie rezerwatu zinwentaryzowano 70 okazów długosza królewskiego, na ogół w dobrej kondycji. Oprócz niego rosną następujące rośliny chronione: widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, bagno zwyczajne Ledum palustre, kruszyna pospolita Frangula alnus oraz torfowce Sphagnum fallax i Sphagnum squarrosum. Rezerwat znajduje się we wnętrzu dużego kompleksu leśnego administrowanego przez Nadleśnictwo Przedborów. Są to lasy gospodarcze, głównie w typie siedliskowym borów świeżych, użytkowane standardowymi metodami. W odległości ok. 250 m na południowy-zachód od obiektu znajduje się granica lasu, który sąsiaduje z rozległymi pastwiskami, ekstensywnie użytkowanymi przez mieszkańców okolicznych wsi. Otaczające rezerwat drzewostany użytkowane są w sposób zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki leśnej. Lasy te stanowią doskonałą, naturalną strefę ochronną rezerwatu. Teren rezerwatu położony jest na środkowej terasie doliny Prosny i zajmuje płytką nieckę deflacyjną wypełnioną piaskami akumulacji rzecznej u podnóża niewielkiej wydmy. Na terenie rezerwatu sklasyfikowano następujące gleby: bielicowe właściwe ok. 0,6 ha, bielicowe murszaste ok. 2,0 ha oraz torfiasto- glejowe ok. 0,7 ha.

Rezerwat „Długosz królewski w Węglewicach” jest jedynym w regionie miejscem chroniącym stanowiska rzadkiego gatunku paproci, który uważany jest za rejon koncentracji najliczniejszych w Polsce populacji tego gatunku (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2003). Ponadto rezerwat stanowi ostoję cennych gatunków roślin, związanych z siedliskiem borów bagiennych i torfowisk wysokich. Ze względu na wymienione cechy rezerwat posiada znaczenie krajowe pod względem obszarów chronionych.